Kunstenaars Tine Van Aerschot en Benjamin Verdonck geven het Studentenwelkom een nieuw geluid

Op de eerste donderdag van het academiejaar worden de studenten traditiegetrouw verwelkomd in Leuven. Vanaf dit jaar ziet dat er iets anders uit; samen met de studenten geven jullie het Studentenwelkom een nieuwe invulling. Wat mogen we verwachten van deze speciale editie?

Tine: “Wel, we verzamelen voor het station, waar StuBru-dj Nona Van Braeckel de studenten zal ontvangen en iedereen wordt getrakteerd op een pakje friet. Het is de bedoeling dat iedere student een rolkoffertje meeneemt, want die maken deel uit van de Studentenparade die vervolgens over de Bondgenotenlaan trekt.

Het thema van de stoet is Guess who’s back?, en zet meteen de toon voor het Studentenwelkom. De Studentenparade vertrekt om 19u met een rijdende dj-booth, gevolgd door twintig trolleys die voorzien zijn van microfoons. Deze versterken het geluid van de trolleys die over het asfalt rijden. De trolleys zijn ontworpen door componist Daan Geyzen, die vanaf dat moment ook de muziek overneemt. Hierna volgen de studenten, die worden aangestuurd door studenten van LUCA School of ARTS.”

Benjamin: “Het wordt eigenlijk een compositie voor trolley-koffers. We hopen dat de Studentenparade echt een geluidsperformance wordt, en we vragen hiervoor de medewerking van de studenten én hun koffertjes.” 

Enkele jaren geleden werd er in onder meer Amsterdam en Dubrovnik gepleit om trolleys te weren uit de binnenstad wegens geluidsoverlast...

Benjamin: “En terecht waarschijnlijk, ja.”

Jullie maken van dat typische ratelende geluid juist de soundtrack van het studentenleven.

Benjamin: “Het is “chasing the devil out of town”, het kwade met kwaad bestrijden. We nemen inderdaad dat kenmerkende, soms ergerlijke geluid van die rolkoffertjes en vergroten dat volledig uit tot een soort bezwering. Ik vond dat een plezant idee. De compositie die Daan Geysen van het geratel maakt, begint ook relatief eenvoudig en wordt in stijgende lijn intenser. Zodat op het einde van de parade, bij wijze van spreken, de ramen van het Stadhuis trillen."

Tine: "En daarnaast staan de rolkoffers ook voor de bagage die elke student met zich meebrengt. En dan bedoel ik niet alleen onderbroeken en een pyjama, maar ook wat je persoonlijk meedraagt en wat iedereen kan toevoegen aan de universiteit."

Na de Studentenparade volgt de State of the Student, een statement over wat het betekent om student te zijn in Leuven. Die is van jouw hand, Tine?

Tine: “Klopt, en die is intussen geschreven. Maar de woorden komen allemaal van de studenten, vanuit een vragenronde die we hebben georganiseerd. We hebben zo’n 160 inzendingen ontvangen.

Voor de State of the Student creëert componist Alan Van Rompuy (beter bekend onder het alter ego Azertyklavierwerke, n.v.d.r.) aan de hand van de tekst een soort ballade. Het wordt een repetitieve zang die zal worden aangeleerd aan het publiek door twee publieksmenners: Maya Mertens (performer en muzikant, o.m. bekend van Vieze Meisje, n.v.d.r.) en Kaat Van Stralen (muzikant, één van de winnaars van De Nieuwe Lichting 2025, n.v.d.r.).

Het lied zal ook worden gezongen door koren en begeleid door een orkest, zodat het hele publiek de muzikale State of the Student kan meezingen. Op bepaalde momenten zal de zang ook worden onderbroken door studenten die hun eigen stem laten horen. Zo ontstaat een vraag-en-antwoord tussen studenten, publiek, zangers en de componist. Uiteindelijk zal de compositie worden overgenomen door de beiaard. Die luidt het einde in, en meteen ook het begin van de feesten op de Oude Markt én de Vismarkt.”

Ook hier weer die muzikale component.

Tine: “Dat is gegroeid uit de vraag hoe een State of the Student door het publiek kan worden overgenomen, en wat de juiste vorm daarvoor is. Samen zingen is een mooie, aangename en verbindende manier om dat te doen. Daarnaast zochten we ook naar een manier om de Studentenparade en de State of the Student aan elkaar te koppelen.”

Hoe verhoudt jullie interventie zich tot het 600-jarig bestaan van de KU Leuven?

Tine: “Het zit ‘m, denk ik, in de manier waarop we het hebben benaderd. We hebben er best vaak over gesproken en er zijn een heel aantal invalshoeken. Eén daarvan is dat, na 600 jaar waarin de togati het academiejaar op gang trekken, er ook een nood is om de universiteit anders te visualiseren. Of in het maatschappelijk bewustzijn te brengen als zijnde een instituut dat eigenlijk bestaat uit een meerderheid aan studenten, met slechts een kleine hiërarchische top.”

Je draait de piramide dus om?

Tine: "Ja, en je toont het ook echt. Dat het niet alleen de togati zijn die naar de kerk gaan en zich nog steeds profileren vanuit het hiërarchische model van een katholieke universiteit. Maar dat er daarnaast ook studenten zijn, die zich profileren vanuit hun eigen aanwezigheid, hun zeggenschap en hun motivatie om deel uit te maken van de universiteit.”

Hoe verloopt de samenwerking met de studenten tot nu toe?

Tine: In het begin verliep de communicatie niet eenvoudig, dat had vooral met de timing te maken. We zijn namelijk al een jaar geleden gestart met de voorbereidingen voor iets dat nu pas echt in actie komt. Ondertussen werken we rechtstreeks met de studenten samen, en dat verloopt heel fijn, vind ik. Samen met hen bereiden we de uitvoering voor: Wie zegt wat? Hoe leiden we alles in goede banen? Wie toont de tekst? Hoe moet dat eruitzien?

Ook de muzikanten met wie Alan Van Rompuy werkt, zijn studenten, en daar komt nu eveneens beweging in. We hebben enkel nog moeite om studenten te vinden voor de koren tijdens de State of the Student, maar we denken eraan om hiervoor stadskoren te vragen. Zo creëren we meteen ook een wisselwerking tussen stad en student.

Is het de eerste keer dat jullie met studenten werken?

Benjamin: Tine doet dat meer dan ik, maar ik heb ook al veel lesgegeven. Voor mij voelt dit eigenlijk niet alleen als werken met studenten, maar echt als een gezamenlijk project. Er zijn heel veel mensen en organisaties bij betrokken: koren, dj’s, twee componisten, 30CC, de stad, de universiteit, LEF! … De vraag kwam ook vanuit verschillende kanten, wij proberen vooral de boel een richting uit te sturen.

Jullie bewaken de artistieke lijn?

Benjamin: Bewaken... dat klinkt alsof iets moet of dat we moeten opletten dat niemand iets verkeerd doet. Neen, het is gewoon ‘een richting’ geven. En ik zou het heel kernachtig willen samenvatten als: veel lawaai maken. En dan samen zingen.

Tine: Om daarna woest te feesten.

Benjamin: Ja voilà! Dat is ongeveer wat we proberen te doen. Ik kan ook bezwaarlijk zeggen dat, noch Tine en noch ik, de auteurs zijn van het werk. Er zijn zoveel mensen die er deel van uitmaken en ideeën hebben; je probeert gewoon te luisteren en samen ergens naartoe te gaan. En het is heel plezant om werk te maken dat echt samen tot stand komt.

Tine: Het is ook de bedoeling dat dit een traditie wordt die elk jaar herhaald wordt.

Jullie geven het dus hierna uit handen?

Benjamin: Het is echt gedeeld auteurschap, en we zijn dus nog op zoek naar iemand die het zal overnemen volgend jaar.

Tine: De organisatoren hebben zich alvast geëngageerd om het nog enkele jaren mee te begeleiden.

Hoe herinneren jullie je studententijd? Is “student-zijn” iets dat generaties overstijgt?

Benjamin: “Ik heb theater gestudeerd aan het conservatorium, waar dus eigenlijk vooral muziekstudenten zaten, en ik zat ook nog eens alleen in mijn jaar. Dat klassieke studentengevoel heb ik dus niet echt gekend, wat dat dan ook mag betekenen...

Wat ik me wel herinner, is dat één van mijn leraars van toen, Frank Focketyn, zei: “Dat is hier een beschutte werkplaats hé! En je moet daar blij om zijn, want iedereen doet hier moeite voor jou. Hierna is het het Wilde Westen, dan moet je het zelf doen.” En ik zie dat nu ook bij mijn eigen kinderen die studeren... Het blijft ongelooflijk dat er mensen zijn die zich engageren om deurtjes bij je te openen, je dingen aan te reiken en hun kennis met je te delen.”

En je het zelfvertrouwen geven om er iets mee te doen.

Tine: Ik denk dat je daar aan iets belangrijk raakt. Ik geef vrij veel les, en als je ziet dat mensen zichzelf overstijgen en als je dat bij studenten kunt creëren, dan groeit er een soort zelfvertrouwen dat zó mooi is om te zien. Ik kan natuurlijk alleen spreken vanuit mijn ervaring vanop theaterscholen, en het lukt zeker ook niet bij iedereen. Maar als je ziet wat voor een weg zo’n eerstejaars aflegt tegen hun masterjaar, hoe hun ‘ik’ niet langer het centrum van alles is, maar dat ze vanuit zichzelf kunnen spreken en keuzes maken. En ik denk eigenlijk dat dat hetzelfde is voor mensen die psychologie of talen, of zelfs wiskunde en wetenschappen studeren. Die geesten worden opgerekt. En dat is toch fantastisch!

Tine, jouw teksten hangen hier al een paar maanden aan onze Schouwburg (eerst: ‘No soft smart fragile tender human tissue should ever be ripped apart because we differ.’ en nu: ‘Palestijn = mens’). Ze bieden mensen zowel hoop en troost, als een manier om hun ongenoegen te uiten. Denk je dat de State of the Student dat ook kan doen voor de studenten? Dat het hen kan helpen hun stem te vinden?

Tine: Ik denk dat dat intrinsiek al zo is. Een van de eerste gesprekken die Benjamin en ik hadden, was vlak na het Studentenwelkom van vorig jaar. Toen hadden een hele hoop studenten, een tweehonderdtal, zich letterlijk met hun rug naar de togati gekeerd, uit protest tegen wat er aan de hand was in Gaza en tegen de samenwerkingen van de KU Leuven met Israëlische universiteiten. Voor mij was dat de trigger om niet te twijfelen en mee te werken. Het feit dat die studenten zich manifesteren als een belangengroep is op zich al een statement, een politiek statement. Alleen al door dat te doen, plaatsen ze zich tegenover de togati. En nu dit academiejaar hebben ze dus hun eigen intrede, hun eigen opening.

Is de State of the Student ook een manier voor studenten om te zien waar de gelijkenissen zitten met elkaar, ondanks dat ze met zo’n 50.000 zijn?

Tine: Het is een streven naar diversiteit en een streven naar verbinding. Verbinding tussen alle studenten, niet alleen tussen diegenen die in dezelfde faculteit zitten of die actief zijn in dezelfde studentenkring. Daarnaast hebben we ervoor gekozen om taaloverschrijdend te werken en de State of the Student in het Engels te schrijven, want er zijn ontzettend veel internationale studenten in Leuven. We hebben ook echt contact gezocht met kringen waar veel buitenlandse studenten zich verenigen. We hebben er bewust voor gezorgd dat diversiteit deel uitmaakte van het denkproces.

Faculteit-overschrijdend, studentenkring-overschrijdend ... Maar het is ook de eerste keer dat de Leuvenaar zelf zo actief betrokken wordt.

Tine: Ze kunnen naar de Studentenparade komen kijken en als ze in een koor zitten, kunnen ze mee komen zingen. Het is zeker de bedoeling dat ze zich verbonden voelen met het geheel, en dat de Studentenparade zoveel lawaai maakt dat ze uit hun raam komen hangen om te zien wat er aan de hand is.

Benjamin: Maar we willen vooral een oproep doen aan de studenten: kom mee lawaai maken! Kom mee zingen!

Tine: En neem je trolley mee! En je krijgt frietjes! En het wordt gewoon een hele toffe dag.

Benjamin: Ja, er wordt zelfs een vestiaire voorzien waarin je je trolleys kan zetten om daarna verder te feesten. Dat is nu praktisch, maar de vraag is eigenlijk heel concreet: word deel van de performance, kom samen meedoen. Het wordt een unieke ervaring, een kilometer lang lawaai maken!

En het studentenfeest, doen jullie mee of laten jullie dat aan de studenten over?

Benjamin: Natuurlijk doen wij mee! Zeker. Wij krijgen vast ook gratis bonnetjes.

Ze gaan je ‘s ochtends van de stoep moeten vegen.

Benjamin: Laveloos ga ik daar op de markt liggen… als laatste. (lacht)