Rode hond, cultuur voor kleine én grote mensen

Jullie staan binnenkort op Rode Hond, het kunstenfestival voor families. Hoe zijn jullie bij podiumkunsten voor een jong publiek terecht gekomen?

Gina: “Tijdens mijn opleiding aan het KASK liep ik stage bij Theater Artemis, een jeugdtheater, en daar vond ik iets waar ik heel erg naar had gezocht. Die verhouding tussen het publiek en de voorstelling. "Als dit ook een vorm van theater is, dan wil ik dat ook gaan doen", dacht ik toen. Kinder-en jeugdtheater heeft me andere manieren van spelen en maken bijgebracht en het doet het verbeeldingsvuur bij me branden, merk ik.”

Ugo: “Ik kom eigenlijk oorspronkelijk uit het volwassenencircuit, als danser en choreograaf. Lang geleden heb ik al wel dansvoorstellingen met en voor kinderen gemaakt, maar wat ik nu doe is toch heel anders. Sinds 2018 werk ik met bewegende objecten en belandde ik zo bij de robotica, wat kinderen heel leuk bleken te vinden. Zo ben ik voorstellingen voor kinderen beginnen maken. Toeval dus. Maar ik heb het heel bewust laten gebeuren, omdat ik het belangrijk vind om het publiek van morgen klaar te stomen.”

Ugo Dehaes - Simple Machines (c) Arne Lievens | Gina Beuk - scenefoto Familie GRRR (c) Illias Teirlinck 

Hoe is het om een voorstelling voor kinderen te maken?

Ugo: “Altijd spannend. Kinderen zijn veel strenger dan volwassenen. Volwassenen vinden haast alles wel oké, maar als kinderen het niet leuk vinden, dan gaan ze gewoon weg. Ze kunnen heel gemeen zijn (lacht)."

Gina: “Het kan zijn dat ze voor de eerste keer naar een theaterzaal komen. Je hebt altijd alle klassiekers. Wanneer het licht uitgaat dan wordt er gegild. Tijdens de voorstelling wordt er vanalles geschreeuwd. Er is een soort losbandigheid bij kinderen, eerlijkheid. Je hebt een één-op-één-relatie met je publiek. Dat voelt soms als een wisselwerking, misschien zelfs een soort verzet? Heerlijk!"

“Een voorstelling voor kinderen voelt soms zelfs als een soort verzet.” (Gina Beuk)

Ugo: "Voor Willy (de voorstelling die Ugo speelt op Rode Hond, red.), neem ik een violiste mee en dat werkt heel goed. Aanvankelijk werkte ik met een speakertje als geluidsbron. Dat was bedoeld als achtergrondgeluid, maar de kinderen waren ineens super gefascineerd door die speaker, en niet door wat ik eigenlijk deed tijdens de voorstelling (lacht). Ze wilden dat aanraken en optillen, dat was voor hen zo’n ding. Dat moet je leren als maker."

Wat is er typerend aan een voorstelling voor een jong publiek?

Ugo: “Het is heel moeilijk om de vinger te leggen op wat er net specifiek is aan een kindervoorstelling. Ik denk en hoop dat het even gevarieerd is als theater en dans voor volwassenen. En zolang je rekening houdt met de spanningsboog, kan heel veel."

Gina: “Inderdaad, veel heeft ook te maken met de leeftijd: het verschil tussen zes en acht jaar oud is namelijk enorm. Ik ben opgegroeid met de VPRO, waar heel veel programma’s voor kinderen werden uitgezonden maar die eigenlijk net zo leuk waren voor volwassenen. Dat impliceert best wel wat brutaliteit, er werden dan ook niet zo veel onderwerpen geschuwd. Ik maak echt voorstellingen voor jeugd, terwijl ben ik er net zo hard mee bezig dat mijn vrienden en mijn ouders, een ouder publiek, het ook leuk vinden. Soms is dat moeilijk, die dubbelheid is een dunne grens.”

“Als de kinderen het niet begrijpen, is het niet zo erg. Dan lachen de ouders wel.” (Ugo Dehaes)

Ugo: “Geen enkele maker denkt: "een voorstelling voor kinderen, dat is met een, twee drie en rood, geel en blauw." Kinderen kunnen heel veel aan en begrijpen veel. Als ze het toch niet begrijpen, is dat vaak ook niet zo heel erg. Dan lachen de ouders wel. Zoals Gina zegt, er moeten meerdere lagen in een voorstellingen zitten. Dat is niet specifiek voor kindervoorstellingen, je moet ervoor zorgen dat iedereen zich een beetje in je voorstelling vindt.”

Zijn makers voor een jong publiek soms te braaf?

Gina: “Gaan we te voorzichtig om met kinderen? Ik weet het niet. Ik denk wel dat dat meer gaat over onze blik dan over de blik van de kinderen: we kijken door de ogen van de kinderen en denken na over hoe we denken dat zij denken. “Oh, dit geluid is wel heel hard”. Of, “dat is wel een heftig onderwerp”, “is dit niet te eng?”. Volgens mij zegt dat meer over onze angsten. Natuurlijk, het blijft belangrijk hoe oud ze zijn”.

Ugo: “Mijn robot in Willy is zwart en heeft acht poten. Ouders hebben mij al gevraagd: “waarom schilder je die niet gewoon roze of groen?”. Nog geen enkel kind heeft daar ooit al een probleem van gemaakt of was er bang van."

Gina: “Ik wilde heel graag eens een voorstelling maken over het hebben van moeilijke gevoelens. Ik had zelf nood aan verhalen waarin het niet altijd goed komt en waar mensen strugglen. En iets met herten. En een showduo. Oh Deer! is voor kinderen vanaf zes jaar, dat is best jong. Ik was heel erg geïnteresseerd in hoe ik hen mee kon nemen in een verhaal dat niet per se een happy end heeft en ze er toch iets hoopvols in te laten lezen. Ze mogen zich best een beetje in de war voelen na de voorstelling, net omdat Oh Deer! niet gaat over het verlossen van moeilijke gevoelens maar over die emoties te hebben.”

“Ik wilde een voorstelling maken waarin het eens niet goed komt.” (Gina Beuk)

Waarom is het zo belangrijk dat er podiumkunsten voor kinderen worden gemaakt?

Ugo: “Het is zo belangrijk dat er plek is waar kinderen naar kunst kunnen kijken. Ik zie nu al bij mijn eigen dochter hoe groot die impact is op haar fantasiewereld en haar creativiteit.”

Gina: “Je kan er ook naar kijken vanuit die empathische blik. Jonge kinderen moeten ook leren om zich te verplaatsten in verhalen en in de gevoelens van anderen.”

Gina: "Ik vind het zo cool dat er een plek is waar je met gevoelens, met situaties, met extremen in aanraking kan komen. Waar je radicaal in de war mag zijn. Je kan daar iets van vinden, iets door voelen en dan misschien weer vergeten. Het is belangrijk dat er een plek is waar je mag meeleven, waar je iets mag terugroepen, waar je mag rebelleren."

Wat is het mooiste aan voorstellingen voor kinderen maken?

Gina: "De band met je publiek. Er komt zo veel reactie. En dat je iets kan maken dat echt ontwrichtend kan zijn, of dingen een beetje uit balans kan halen, en dat wekt vaak reactie op."

Ugo: "Daar sluit ik me volledig bij aan. De reacties van de kinderen zijn fantastisch. Als ze het niet leuk vinden, dan stappen ze gewoon op. Als ze het echt leuk vinden, dan laten ze het merken en blijven ze erover vertellen."

Kan je je nog de eerste voorstelling die je ooit zag herinneren?

Ugo: "Toen ik kind was, gingen we met het gezin regelmatig op zondag naar de Beursschouwburg in Brussel. En dat was jeugdtheater, op zondagochtend. Gina: Op zondagochtend? Ugo: (lacht) Ja, dat was onze zondagochtendactiviteit. Ik kan me geen specifieke voorstelling meer herinneren, maar ik weet wel nog dat dat heel bijzonder was."

Gina: "Mijn vader is decorbouwer. Via zijn werk heb ik op jonge leeftijd veel gezien, en ik heb daar veel beelden van onthouden. Ik kan me nog een soort grappige opera van Pluk van de Petteflet herinneren. Mijn vader had daar het decor voor gemaakt en na die voorstelling stonden een hoop decorstukken bij ons in de tuin. Dat waren alle dieren uit Pluk van de Petteflet, zoals een grote metalen kakkerlak. Superleuk, dat heeft veel indruk op mij gemaakt."