Joan As Police Woman gaat in de diepte

Ik heb een blik geworpen op je agenda van de laatste maanden, en die zat, op z’n zachtst gezegd, propvol. Je tourde zowel met Iggy Pop als met muziekcollectief Africa Express, speelde een tribute concert voor Sly and the Family Stone en bent momenteel bezig aan een tournee door Europa met je soloproject Joan As Police Woman. Hoe is het leven op de baan?

Joan: “Zeggen dat dit een fantastische periode in mijn leven is, zou een understatement zijn. Mensen vragen me wel eens: ‘Ben je niet moe?’. Ja natuurlijk, ik ben doodop. Maar wat maakt het uit? Ik mag overal ter wereld muziek maken voor mensen. Ik ben gewoon in de zevende hemel!”

Is er iets van de afgelopen periode dat eruit springt voor jou?

Joan: “Het is moeilijk om er één moment uit te kiezen... Touren met Iggy Pop was bijvoorbeeld echt pure extase. Ik dacht dat ik zijn muziek al erg goed kende, want ik ben ermee opgegroeid en speel al een tijdje in zijn tourneeband. Maar elke avond samen spelen en opgaan in die muziek blijft echt een ervaring. Iggy is bovendien in topvorm; zijn stem klinkt beter dan ooit.

Terwijl ik met hem op tournee was, kon ik dus spelen met Africa Express (muziekcollectief van Damon Albarn dat Afrikaanse en westerse artiesten samenbrengt, n.v.d.r.). Het was echt een droom die uitkwam om met zoveel verschillende muzikanten van overal ter wereld te spelen. En nu draait ook de tournee van Joan As Police Woman op volle toeren… Ik ben gewoon zo dankbaar dat ik dit allemaal mag doen en al die verschillende rollen mag invullen: het ene moment leid ik een band, het volgende speel ik solo, dan maak ik deel uit van een backing band, of word ik gevraagd om viool of keyboard te spelen. Die afwisseling vind ik echt het allerleukste.”

Je nieuwste album, Lemons, Limes and Orchids, is nu ongeveer een jaar geleden uitgekomen. Wat waren de reacties?

In eerdere interviews zei je dat je muziek, zodra die is uitgebracht, eigenlijk niet meer van jou is, maar van de luisteraar: van wat die ermee doet, wat die voelt tijdens het luisteren, en hoe die de nummers vanuit eigen ervaringen interpreteert. Zijn er interpretaties die je verrast of geraakt hebben?

Joan: “Ik heb niet één specifiek voorbeeld, maar het overkomt me vaak dat iemand zegt: ‘Oh, ik ben gek op dit nummer! Ik herken mezelf helemaal in wat je zingt, ik heb hetzelfde meegemaakt.’ Vervolgens vertellen ze me hun verhaal, en dat gaat dan totaal niet over wat ik had bedoeld. Maar dat is net het mooie aan muziek en aan kunst in het algemeen: je draagt iets van zichzelf bij en haalt eruit wat je nodig hebt. Ik heb het gevoel dat ik een goed nummer heb geschreven als het op meerdere manieren geïnterpreteerd kan worden.”

Je was al jaren actief als sessiemuzikant, en bent pas begonnen met zingen en zelf muziek schrijven in een periode van intens verlies (ze was verloofd met Jeff Buckley toen hij in 1997 overleed, n.v.d.r.). Het bleek de enige manier om met het verdriet om te gaan. Creëer je nog steeds vanuit diezelfde noodzaak, om dingen te verwerken, of is het iets geworden dat een deel is van wie je bent?

Joan: “Beide, denk ik. Als ik de tijd niet neem om gewoon te schrijven, zonder plan, voelt het alsof ik lang niet gesport heb. Alsof mijn lijf zegt: ‘Fuck you, waarom verzorg je me niet!?’. (lacht) Ik moet mijn onderbewustzijn de ruimte geven om te verkennen wat er in me omgaat. Daarnaast hou ik gewoon heel erg van songwriting. Het is spannend, uitdagend, intens ... maar tegelijkertijd het allerleukste dat er is. Het is magisch dat je gewoon aan een piano kan gaan zitten en een nummer kan schrijven dat er voordien niet was. Dat blijft me telkens weer compleet verbazen.”

Kunstenaar Oroma Elewa schreef : ‘I am my own muse, I am the subject I know best. The subject I want to know better.’ (vertaling: ‘Ik ben mijn eigen muze. Ik ben het onderwerp dat ik het beste ken. Het onderwerp dat ik beter wil leren kennen.’)

Joan: “Zo mooi, dat raakt me echt diep. Ik heb zeker ook nummers over andere mensen geschreven, maar uiteindelijk gaan ze in essentie allemaal over mezelf. Ik ben tenslotte de schrijver, met mijn eigen perceptie en ervaring. Weet je, in deze wereld leven is soms ontzettend moeilijk: de beelden, de harde realiteit van alles wat er rondom ons gebeurt... Het is bijna niet te verdragen. Om ons daartegen te beschermen moeten we voortdurend een schild optrekken, en dat houdt me tegen om mezelf echt te leren kennen. Dus wanneer ik daar doorheen kan breken, met schrijven of op welke manier dan ook, voel ik me ontzettend dankbaar.”

Het is ook kwetsbaar. Hoe bescherm je jezelf wanneer je je zo blootgeeft in je muziek?

Joan: “Regelmatig denk ik, als ik een erg persoonlijk of kwetsbaar nummer heb geschreven: dit is alleen voor mij, ik hoef dit niet te delen. Maar dan besef ik dat het juist deze nummers zijn die belangrijk zijn om wél te delen. Het live uitvoeren ervan vergt ook echt gewenning. Bij de titelsong Lemons, Limes and Orchids bijvoorbeeld, moest ik in het begin echt oefenen om het live te brengen omdat ik vaak erg emotioneel werd. Soms nog steeds trouwens. Maar ik ben dankbaar dat ik dat kán voelen. Het is bijzonder dat we onszelf kunnen toestaan om door emoties heen te gaan, zeker nu er zoveel heftige dingen gebeuren in de wereld.”

Het is wat ons verbindt, en dat is misschien wel het enige wat we hebben. We zijn in ieder geval blij dat jij dat naar het podium brengt in Leuven. Wat mag het publiek verder verwachten?

Joan: “De twee muzikanten met wie ik speel, Will Graefe op gitaar en Jeremy Gustin op drums, vinden het geweldig om nummers helemaal uit elkaar te halen en daarna op een nieuwe manier weer samen te voegen. Het publiek kan dus andere arrangementen verwachten van de nummers op Lemons, Limes and Orchids, maar ook van oudere nummers uit mijn repertoire. Met een trio pak je alles sowieso anders aan dan in de opnamestudio, want daar verzorg ik zelf de strijkers, gitaar en achtergrondzang. Nu moeten we iets creëren dat goed klinkt met slechts drie muzikanten, dat vergt veel creativiteit.”