De Olevodroom als 'derde plek'

De Olevodroom: voor en van de Leuvenaar

Sinds 2021 is de Hertogensite een unieke culturele ontmoetingsplek in de Leuvense Benedenstad. Waar voorheen het Sint-Pietersziekenhuis stond, fleurde eerst de Velodroom de buurt op. In maart 2024 volgde de Olevodroom, een kleurrijk kunstwerk van Decoratelier Jozef Wouters, de houten wielerpiste op. De plek groeide de afgelopen jaren uit tot een levendige site waar ontmoeting, ontspanning en cultuur samenkomen. De buurtbewoners komen er wekelijks gezellig samen, Leuvenaars organiseren zelf (culturele) activiteiten en kinderen spelen op en rond het kunstwerk. Studenten eten er hun broodje op en jongeren komen er breaken of hiphop dansen. Daarnaast biedt 30CC er een mooi en gevarieerd cultureel programma aan, in openlucht.

De Olevodroom is echt van de Leuvenaar: de site is expliciet bedoeld als een plek waar je ook je eigen ding kan doen en zelf evenementen kan organiseren. Op die manier maken we de plek al warm voor de nieuwe plek voor ontmoeting en cultuur, die er binnen enkele jaren komt. De bottom-upactiviteiten en buurtwerkingsinitiativen zijn een succes: dat bewijzen Daniël en Conny met hoe zij zich de Olevodroom eigen maken.

De buurtbabbels van Conny

De site van de Olevodroom is al de hele zomer het decor voor de wekelijkse buurtbabbels op woensdag, voor het Zomerpodium waar je gratis naar voorstellingen kon komen kijken. Buurtbewoonster Conny zette er haar schouders onder: "Op een bepaald moment was er het idee om een buurtfeest te organiseren op de Olevodroom. Ik vond het belangrijk dat de buren elkaar eerst leerden kennen, anders kon het feest geen succes worden. Er was hier namelijk geen buurtgevoel. Zo zijn de buurtbabbels ontstaan.” Conny brengt flyers rond en hangt affiches uit in de buurt, maar ook dankzij mond-tot-mondreclame komen er elke week nieuwe gezichten langs. “Elke woensdag komen we hier, in de pop up van Bar Berlin op de Olevodroomsite, samen. Het is hier heel ongedwongen: je kan hier gewoon zitten, je kan hier iets drinken. Wie komt, die komt. Niks moet. Iedereen doet waar die behoefte aan heeft, en als je wil kan je nog een optreden van het Zomerpodium meepikken.”

"De buurtbabbels zijn heel ongedwongen: wie komt die komt." (Conny)

Op die manier bouwde Conny een sociaal netwerk uit, op en rond de site. “Sinds de buurtbabbels herkennen we elkaar op straat en slaan we een babbeltje als we elkaar tegenkomen. Ik heb het ook al meegemaakt dat ik hier zat en iemand van de buurt passeerde, dan komt die er gezellig bijzitten en drinken we iets of praten we bij. Dat was mijn bedoeling met de buurtbabbels.” Het ongedwongen karakter van de Olevodroom is volgens Conny cruciaal geweest in het creëren van de buurtcommunity: “Omdat er niks moet, komen mensen veel sneller langs. Meestal zijn we nu met een twintigtal! De eerste keer was spannend, toen was er één iemand komen opdagen (lacht).Dat was al een overwinning. Het is zo moeilijk om mensen samen te krijgen, zeker als je elkaar niet kent. Mensen hebben altijd wat schroom? Dankzij deze locatie, en de ongedwongenheid ervan, zijn we met de buurt toch dichter bij elkaar gekomen.”

“Voor mij betekent de Olevodroom sociaal contact, een plek waar ik naar hen kan gaan eender wanneer,” vertelt Conny. “Ik kom hier thuis. Als het goed weer is, kom ik soms naar hier. Dan zet ik mij in een strandstoel met een boek in het zonnetje, na 18.00 uur is de zon in mijn eigen tuin namelijk weg." (lacht)

Tango met Daniël

Tijdens de coronapandemie was Daniël op zoek naar een locatie om zijn tangolessen op een veilige manier te kunnen laten doorgaan. De toenmalige Velodroom bleek een interessante locatie, al was de site op het eerste gezicht misschien toch niet ideaal: “Ik had in het begin mijn twijfels, vooral over de vloer. Die is van hout en daar zitten splijten in of het is niet glad genoeg, wat heel belangrijk is voor tango” vertelt Daniël. “Dat kan de dansers afschrikken. Nu weten de mensen dat en vormt het helemaal geen probleem meer. (lacht) We zijn vaak met een vijftigtal dansers.”

“We organiseren hier nu al een goede twee jaar tangodansmomenten. Daardoor hebben we de overgang van de Velodroom naar de Olevodroom meegemaakt. Tijdens de afbraak van de Velodroom heb ik wat houten planken opzijgelegd die ik graag wilde gebruiken voor onze dansvloer op de Olevodroom, die er daarna dus ging komen. Ik heb toen ook meegeholpen met het leggen van die vloer. Als er nu mankementjes zijn aan onze vloer, dan nemen we snel wat gereedschap en repareren we het zelf! We kunnen ons materiaal hier gelukkig stockeren.” Op die manier is de vloer ook een beetje van Daniël. 

Een 'derde plek'

Voor Conny en Daniël fungeert de Olevodroom als een ‘derde plek’, een zogenaamde ‘third place’. Ze komen er samen met anderen, organiseren er zelf evenementen of komen rustig even chillen. De term dateert uit de late jaren ‘80 van de vorige eeuw: de Amerikaanse stadssocioloog Ray Oldenburg definieert een ‘third place’ als een openbare plek waar je veel tijd doorbrengt naast je thuis (‘first place’) en je werk (‘second place’). Een openbare plek waar je ongedwongen kan binnenwandelen, waar je je kan ontspannen en waar je samen met andere mensen bent. Je ontmoet er je vrienden en herkent vreemden. Waar je gewoon kan zijn, zonder verplichtingen of engagementen. Zulke ‘third places’ zijn cruciaal voor je sociale leven: het zijn hubs voor ontmoeting

“Een third place is een hub voor ontmoeting.”

Het concept van een third place is zo oud als de straat. Mensen gaan van nature op zoek naar plekken waar ze kunnen samenkomen en gewoon kunnen zijn, net omdat zulke plekken een belangrijke rol spelen in je sociale leven en je een gevoel van belonging geven. Ze zorgen ervoor dat je in contact komt met anderen en helpen bij het ontwikkelen van een gemeenschapsgevoel. Daarvoor hoef je niet per se in interactie te gaan met vreemden, een vriendelijke glimlach of een voorzichtige hallo volstaat: de plek zelf zorgt ervoor dat je je verbonden voelt, je thuis voelt. Daarom kan een third place verschillen overbruggen en gelijkenissen net versterken, wat diversiteit en sociale cohesie realiseert. Op een heel eenvoudige manier creëert een third place een gemeenschap. In het oude Griekenland, bijvoorbeeld, vervulde de agora deze functie: je kocht er dingen op de markt, kwam er kennissen tegen of luisterde naar filosofen en politiekers. Het is je vaste koffiebar, een bankje in het park of het voetbalveld waar je elke zaterdagmiddag staat.

Een cultuurhuis als een third place?

De Olevodroom is voor veel Leuvenaars momenteel een third place. Dat bewijzen Conny, die in de Olevodroom een locatie vond om haar buurt te leren kennen, en Daniël, die er zelf tangodansmomenten kan organiseren. De lunchende studenten en spelende kinderen evengoed. Cultuur vormt de motor van deze third space: door het aanbod van een cultureel programma (zoals het wekelijkse Zomerpodium) krijgen mensen een reden om samen te komen en komt de plek tot leven. Je geniet van de voorstelling, blijft achteraf plakken en raakt geprikkeld door de plek. Misschien kom je de volgende keer gewoon even chillen. Of krijg je goesting om zelf je schouders onder een evenement te zetten? Je mag hier gewoon zijn, dat is het belangrijkste.

"Cultuur is de motor van deze third place."

Kunnen we cultuurhuizen zoals een traditionele schouwburg dan ook beschouwen als een third place? Dat is jammer genoeg nog te vroeg. De drempel om gezellig en ongedwongen een imposant gebouw zoals een schouwburg binnen te wandelen kan te hoog aanvoelen. Cultuur en ontmoeting zijn wél nauw met elkaar verweven; een theatervoorstelling, een concert of een lezing beleef je namelijk samen met de rest van het publiek. Cultuur brengt in essentie mensen samen, het faciliteert ontmoeting. Voor een third place is dat cruciaal.

"De nieuwe plek voor ontmoeting en cultuur wordt dé culturele living van Leuven."

Binnen enkele jaren opent de nieuwe plek voor cultuur en ontmoeting daar waar de Olevodroom nu staat, de bouw daarvan start binnenkort al. Op de site van de Olevodroom verbeelden we concreet wat die toekomstige plek zal zijn: een third place, een open huis. Van en voor de Leuvenaar, waar je gewoon kan hangen, zelf projecten kan realiseren én kan genieten van een mooie programmatie cultuur. Met de Olevodroom bereiden we de plek al voor voor wat komen zal. Het huidige experiment is een klinkend succes: de Olevodroom is een open ruimte waar mensen samenkomen om van cultuur te genieten, om elkaar te ontmoeten en hun eigen ding er te doen. Zo kan Danïel er zelf zijn tangodansmomenten organiseren en maakt hij de vloer zelf zo dansbaar als hij wil. Conny bracht er haar buurt samen. De site wordt dé culturele living van Leuven, en daarmee hopelijk een volwaardige third place. De Olevodroom toont dat een cultuurcentrum een third place kan zijn, een open huis met cultuur als motor. Dat belooft voor de toekomst.