Dertig: met Bart van der Heijden

"Ik kan heel weinig zeggen met heel veel woorden. Dat is een beperking, een defect."

30 uren in een dag in de plaats van 24

“Dat zou gevaarlijk zijn. Ik zeg altijd tegen mezelf dat ik minder moet doen, dat ik op minder dingen ja moet zeggen. Maar natuurlijk, als ik meer uren in een dag heb, is de verleiding heel groot om weer meer dingen te doen. Ik ben verslaafd aan bijleren, ik ben een echte autodidact wat hobby’s betreft. Met extra tijd kan ik me weer verdiepen in nieuwe dingen, zoals muziek bijvoorbeeld, dan knoei ik wat met mijn loopstations. Nu blijven die dingen vaak liggen omdat ik het zo druk heb, dat zou het eerste zijn wat ik weer zou aanpakken.”

“Ik ben heel veel bezig met mijn kunst. Die extra uren zou ik niet gebruiken om meer te schrijven of te repeteren, maar om mezelf te “voeden”. Als maker geef je de hele tijd, maar er blijft weinig tijd over om jezelf weer op te laden en inspiratie op te doen."

30 dagen in volledige stilte en eenzaamheid

“Moet ik dan ook zwijgen? Als ik gewoon geluid mag maken, dan denk ik dat ik dat ik dat wel zou kunnen. (lacht) Ik babbel veel. Ik kan heel weinig zeggen met heel veel woorden. Het omgekeerde is natuurlijk een kunst. Bij mij is dat een beperking, een defect. Ik heb dat wel nodig hoor, al pratend mijn weg zoeken.”

(lees verder onder de foto)

“Theater is een traag medium, dat je de tijd geeft om echt na te denken.”

“Hoewel ik constant onder mensen ben, ben ik nogal een einzelgänger. Als ik thuis ben, doe ik niet liever dan in mijn eigen hoekje te kruipen om even echt te verdwijnen. Het is zeldzaam geworden om even te kunnen zeggen “ik ben dan weg hé”. Ik ben een keertje alleen op trektocht gegaan, dat waren natuurlijk geen dertig dagen (lacht). Maar dat was geweldig, je hebt tijd om alles eens te processen. Op zulke momenten kan je dan niet anders dan de confrontatie aan te gaan met jezelf of wat er allemaal in je hoofd zit. Dat kan heftig zijn, maar het werkte helend voor mij. Misschien hebben we dat te weinig, echt tijd om na te denken. Alles gaat zo snel. Het tegenovergestelde is waar in het theater. Het is een heel traag medium, waardoor je als publiek de tijd krijgt om na te denken.”

30 euro om iemand gelukkig te maken

“Eén iemand? Oei. Ik maal vaak om wat anderen denken, ik wil zo veel mogelijk mensen gelukkig maken. Dat is ook een defectje van mij. Ik hou van mensen samen te zien en samen te brengen, dat maakt mensen gelukkig. Daarom maak ik ook theater. Misschien moet ik mensen samenbrengen en gewoon mijn job doen, theater spelen. Dan is die dertig euro ineens mijn loon (lacht).”

“Sowieso zou ik het geld investeren in een ervaring, want wat je meemaakt blijft veel langer hangen dan iets wat je hebt. Zo doe ik het ook voor mijn petekindje: ik geef hem geen cadeaus, maar spaar om samen leuke dingen te doen en zo herinneringen te maken. Het is de eerste keer dat ik me zo verantwoordelijk voel voor iemand klein. Die titel “peter” doet zoveel met mij, “pépé” eigenlijk, want hij kan “peter” niet uitspreken. Hem gelukkig zien, dat maak mij heel blij. Die dertig euro stop ik dan bij in die pot. Afgelopen jaar heb ik een bestelbus omgebouwd tot een camper en ik zou hem heel graag eens meepakken. Met dertig euro kan je wel een week eens ergens naar toe, de benzine niet meegerekend dan natuurlijk.”

30 minuten als iemand helemaal anders

“Sowieso zou ik kiezen voor iemand die ik echt niet begrijp, iemand die ideologisch zo ver van me afligt. Dat ik in die zijn hoofd kan kruipen in een poging die te begrijpen. Of ik zou een historisch figuur uitkiezen. Ik heb een oude ziel, wordt mij gezegd. Ik had graag geleefd in de jaren vijftig, de tijd van Hannah Arendt."

“Iets proberen te begrijpen is niet hetzelfde als iets goed te keuren.”

"Ik ben zo gefascineerd door die figuur. Oorspronkelijk heb ik haar leren kennen als een van de verslaggevers van het proces van Adolf Eichmann, een van de hoofdverantwoordelijken van de Holocaust. Als Joodse vrouw was ze heel erg betrokken bij dat proces, maar toch kon ze haar emotionaliteit aan de kant zetten en superobjectief over het proces schrijven. Ze probeerde dat te begrijpen. Dat is de essentie van wat ik met Collectief Verlof ook probeer te doen: we proberen te begrijpen. Iets begrijpen is niet hetzelfde als iets goed te keuren. Die instelling heb ik echt aan het denken van Hannah Arendt te danken.”

30... herkansingen in je leven

“Dat is een dubbele. Ik denk direct: amai, ik zou een hoop dingen proberen op te lossen. Maar die stommiteiten, of zelfs mislukkelingen, horen bij de zoektocht die je aan het afleggen bent. Desondanks zou ik die herkansingen wel gebruiken, maar dan eerder om terug te gaan naar cruciale momenten en het andere pad te kiezen, om te zien wat dat zou geven. Ik ben ongelooflijk blij met wat ik nu doe, maar soms denk ik ‘stel dat ik mijn opleiding biochemie en biotechnologie toch had afgemaakt’. Ik ben destijds na twee jaar gestopt om theater te gaan studeren, maar ik heb vrienden die de opleiding wel hebben voltooid en die voeren nu onderzoek naar dementie of kanker. Dat was eigenlijk de weg voor mezelf die ik eerst in gedachten had. Zou ik dat pad toch niet eens willen bewandelen?”

"Waarom moet een voorstelling er altijd boenk op zitten?"

“We zijn allemaal zo streng voor onszelf. Zeker in de kunstensector. Als je eens de mist in gaat, dan zal iedereen het geweten hebben. De ruimte om te herkansen is er te weinig, terwijl dat net heel mooi kan zijn. Waarom moet een voorstelling er altijd boenk op zitten? Natuurlijk start je aan een maakproces met de ambitie om te slagen, en je gaat daar vol voor, maar je kan de bal altijd eens misslaan en daarop word je dan afgerekend. Dat werkt verstikkend of remmend. Daarom breng ik met Collectief Verlof een ode aan ongemakkelijkheid. Of een ode aan menselijke defecten.”